Εξορθολογισμός των ζημιογόνων ΔΕΚΟ

ΜE το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης της ακίνητης δημόσιας περιουσίας, το οποίο περιέχεται στο μεσοπρόθεσμο πλαίσιο δημοσιονομικής στρατηγικής 2011-2015 που ψηφίσθηκε από τη Βουλή στις 29-30 Ιουνίου 2011, επιδιώκεται η σημαντική μείωση του δημόσιου τομέα και η εξασφάλιση της λειτουργίας του στο μέλλον με ορθολογικά κριτήρια και η απελευθέρωση σημαντικών τομέων της οικονομίας από τον κρατικό εναγκαλισμό, ώστε να αποκατασταθεί η δυνατότητά τους για ανταγωνιστική λειτουργία και ανάπτυξη. Ωστόσο, η υλοποίηση αυτού του προγράμματος δεν είναι εξασφαλισμένη, στον βαθμό που παρακωλύεται από διστακτικότητες που ακόμη υπάρχουν και από τα εμπόδια που τίθενται από τις πανταχού παρούσες δυνάμεις του άκρατου και ανεξέλεγκτου κρατισμού. Ως αποτέλεσμα, η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων μπορεί να μην επιτευχθεί με την αποτελεσματικότητα και την ταχύτητα που θα απαιτούσε η ταχεία έξοδος της χώρας από την κρίση.

Επιδιώκεται, αφενός να βελτιωθούν και να ενισχυθούν οι υπηρεσίες που προσφέρουν οι δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί (ΔΕΚΟ) και να αυξηθεί η συμβολή τους στην ανάπτυξη της χώρας και, αφετέρου, να εξαλειφθούν οριστικά οι ζημίες τους. Η συμβολή της αναδιάρθρωσης και της δραστικής μεταρρύθμισης της λειτουργίας των ΔΕΚΟ στην επιδιωκόμενη δημοσιονομική προσαρμογή θα είναι σημαντική. Hδη φαίνεται να επιτυγχάνεται η μείωση του ελλείμματός τους κατά 800 εκατ. το 2011 και συνεχίζεται η αναδιοργάνωση και η εξυγίανσή τους για εξοικονόμηση επιπλέον 1,31 δισ. στην περίοδο 2012-2015. Στις προς αναδιοργάνωση ΔΕΚΟ εντάσσονται οι σιδηροδρομικές μεταφορές, οι αστικές συγκοινωνίες, η αμυντική βιομηχανία και τα ναυπηγεία, οι γεωργικές ασφαλίσεις (ΕΛΓΑ) και άλλοι τομείς οικονομικής δραστηριότητας του κράτους που συνέβαλαν σημαντικά στη μεγάλη αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων έως το 2010. Στον τομέα αυτό το 2010 και στις αρχές του 2011 ψηφίσθηκαν από τη Βουλή οι ακόλουθες σημαντικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες ωστόσο υλοποιούνται με σχετικά αργό ρυθμό:

Γενικό πλαίσιο

Η ψήφιση του ν. 3899/17.12.2010, ο οποίος θεσπίζει την αναδιάρθρωση των ΔΕΚΟ, με μεταρρύθμιση της οργανωτικής και διοικητικής τους δομής και ιδιαίτερα των εργασιακών σχέσεων σε αυτές, για ουσιαστική μείωση του εργατικού κόστους καθώς και της σπατάλης και της κακοδιαχείρισης που τις χαρακτήριζε έως το 2009.

ΟΣΕ

Η αναδιάρθρωση του ΟΣΕ με ψήφιση του ν. 3891/4.11.2010 που αποσκοπεί στην εξασφάλιση της βιωσιμότητας της ΤΡΑΙΝΟΣΕ (δηλαδή, του παρόχου σιδηροδρομικών μεταφορικών υπηρεσιών), και στην πλήρη ιδιωτικοποίησή της έως το τέλος του 2011, στην εξασφάλιση ορθολογικής λειτουργίας με σημαντική μείωση του κόστους για τον ΟΣΕ (δηλαδή, στον διαχειριστή της σιδηροδρομικής υποδομής), με σημαντική μείωση του πλεονάζοντος προσωπικού, στην εκ βάθρων μεταρρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και στην αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του ΟΣΕ, η αντικειμενική αξία της οποίας υπερβαίνει τα 5 δισ. Επίσης η επιχειρηματική μονάδα του ΟΣΕ που δραστηριοποιείται στη συντήρηση του τροχαίου υλικού προβλέπεται να αποσχισθεί από τον ΟΣΕ και να ιδιωτικοποιηθεί.

Αστικές συγκοινωνίες

Προωθείται η αναδιάρθρωση του δικτύου των αστικών συγκοινωνιών Αττικής, με τον ν. 3920/3.3.2011, ο οποίος επαναπροσδιορίζει τις αρμοδιότητες του ΟΑΣΑ και τις σχέσεις του με τις ελλειμματικές εταιρίες ΕΘΕΛ, ΗΛΠΑΠ, ΑΜΕΛ, ΗΣΑΠ και ΤΡΑΜ, οι οποίες συγχωνεύονται σε δύο εταιρίες, στις Οδικές Συγκοινωνίες Α.Ε. (ΟΣΥ) και στις Σταθερές Συγκοινωνίες Α.Ε. (ΣΤΑΣΥ). Το νέο οργανωτικό σχήμα προβλέπει σημαντική μείωση του προσωπικού και του λειτουργικού κόστους των ανωτέρω εταιριών, καθώς και προώθηση πολιτικών για ουσιαστική αύξηση των εσόδων τους και προσδιορίζει την κρατική επιχορήγηση στο 40% του λειτουργικού κόστους αυτών των εταιριών κατ'Α ανώτατο όριο.

Αμυντική βιομηχανία

Προωθείται η πώληση του συνόλου των μετοχών του Eλληνικού Δημοσίου στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας στην εταιρία Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) στο 4ο τρίμηνο 2011 αλλά και η ιδιωτικοποίηση της Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων ΕΒΕ (ΕΛΒΟ), στην οποία το Eλληνικό Δημόσιο κατέχει το 72,6% του μετοχικού κεφαλαίου (ΜΚ), που έχει προγραμματισθεί για το 4ο τρίμηνο του 2011. Σημειώνεται ότι η ΕΛΒΟ (με 500 εργαζόμενους) λειτουργεί ουσιαστικά από το 2009 με αρνητικά ίδια κεφάλαια και ζημιογόνα αποτελέσματα. Παραγγελίες αναμένει μόνο από το κράτος ή με τη συμβολή του κράτους. Με πρόσφατη αύξηση του ΜΚ της η συμμετοχή του Eλληνικού Δημοσίου αυξήθηκε στο 72,6% από 51%.

Σε παρόμοια θέση με την ΕΛΒΟ βρίσκονται και τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και Ελευσίνας, τα οποία απασχολούν περί τους 2.000 εργαζόμενους, αλλά οι εργασίες τους στηρίζονται κυρίως σε παραγγελίες από το Υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Οι τελευταίες περιορίζονται σήμερα λόγω της αναγκαίας μείωσης των δαπανών σε αμυντικό εξοπλισμό και αυτό έχει αρνητικές συνέπειες στη βιωσιμότητα των ναυπηγείων. Εδώ και πολλά έτη τα ελληνικά ναυπηγεία δεν είναι ανταγωνιστικά λόγω του υψηλού κόστους εργασίας και των αντιοικονομικών εργασιακών σχέσεων που έχουν επιβάλει τα συνδικάτα των εργαζομένων στη ναυπηγο-επισκευαστική ζώνη του Περάματος. Είναι αυτονόητο ότι αυτές οι εργασιακές σχέσεις θα πρέπει να αλλάξουν ριζικά προκειμένου να βελτιωθεί ουσιαστικά η ανταγωνιστικότητα και η επιχειρηματικότητα των επιχειρήσεων του κλάδου. Διότι επιχειρήσεις που εξαρτώνται μόνο από τις κρατικές παραγγελίες και χρηματοδότηση, τύπου ΕΛΒΟ, ναυπηγείων και άλλων, δεν θα μπορούν να ευδοκιμήσουν στη σύγχρονη ελληνική οικονομία, που προσπαθεί να εξέλθει από τη βαθιά δημοσιονομική κρίση στην οποία έχει περιέλθει.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι απολύτως αναγκαίες για τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και την ανάπτυξη των συγκεκριμένων κλάδων. Ωστόσο, αναγκαία είναι και η άμεση ιδιωτικοποίηση πολλών από τις ανωτέρω ΔΕΚΟ, ιδιαίτερα στον τομέα των αστικών συγκοινωνιών, διότι μόνο έτσι θα εξασφαλισθεί η ορθολογική λειτουργία και η ενίσχυση της επιχειρηματικότητάς τους.

Περιουσιακά στοιχεία υπό κρατικό έλεγχο
Με το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο δημοσιονομικής στρατηγικής 2011-2015 επιδιώκεται η μείωση του δημόσιου χρέους μέσω της επίτευξης εσόδων 25 δισ. έως το 2013 και 50 δισ. έως το 2015 και από την αξιοποίηση κρατικών περιουσιακών στοιχείων.

Τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία εντάσσονται σε δύο κατηγορίες:

α) Στις κρατικές επιχειρήσεις (εισηγμένες και μη) που δραστηριοποιούνται σε τομείς υποδομής και κρίσιμους κλάδους της ελληνικής οικονομίας (ΟΠΑΠ, ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΠΑ, ΕΛΤΑ, Τ.Τ., ATEbank, ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΕΥΑΘ, ΟΔΙΕ κ.ά.). Η ιδιωτικοποίηση αυτών των επιχειρήσεων προωθείται με επαναπροσδιορισμό και δραστικό περιορισμό εκείνων που χαρακτηρίζονται ως δημόσιου ενδιαφέροντος.

β) Στη σημαντική ακίνητη δημόσια περιουσία (ΑΔΠ), η οποία παραμένει έως σήμερα απροσδιόριστη και αναξιοποίητη σε σημαντικό βαθμό, με τελικό αποτέλεσμα την απώλεια σημαντικών πόρων για τη χώρα. Στην κατηγορία αυτή εντάσσεται η εκτεταμένη ΑΔΠ (της ΚΕΔ, της ΕΤΑ, των ΔΕΚΟ, των ΟΤΑ, των πανεπιστημίων, των νοσοκομείων, του Υπουργείου Εθνικής Αμυνας, κ.ά.).

Η ιδιωτικοποίηση των εταιριών της πρώτης κατηγορίας έχει ήδη προγραμματισθεί και θα λάβει χώρα στην τριετία 2011-2013.

Από την άλλη πλευρά, για την εξειδίκευση, αξιολόγηση και αξιοποίηση της ΑΔΠ δημιουργείται ειδικός φορέας, το Ταμείο Δημόσιας Περιουσίας. Στον φορέα αυτό θα ενταχθούν τα ειδικά χαρτοφυλάκια (εταιρίες ειδικού σκοπού ή ΕΕΣ) συγκεκριμένων και αξιολογημένων ακινήτων του Δημοσίου, τα οποία θα μπορούν να ιδιωτικοποιηθούν με την πώληση μεριδίων τους στον ιδιωτικό τομέα. Η διαδικασία συγκρότησης των ΕΕΣ ακινήτων έχει ήδη αρχίσει (με τη συμβολή εξειδικευμένων εταιριών ακινήτων και τραπεζών) και το πρώτο χαρτοφυλάκιο ακινήτων αναμένεται το καλοκαίρι του 2011.